همانا بنده، مرا در حاجت خود می خواند پس من امر می کنم به برآورده کردن حاجت او. سپس او گناهی مرتکب می شود، پس من به فرشته می گویم: همانا بنده من با گناه خود سخط و ناراحتی مرا موجب شد، پس مستحقّ محرومیت و عدم استجابت دعاست و همانا او به آنچه که در نزد من است نمی رسد مگر به وسیله اطاعت و بندگی.
وَ إِذَا سَأَلَکَ عِبَادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْیَسْتَجِیبُواْ لِی وَلْیُ?ْمِنُواْ بِی لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ.
ترجمه: چون بندگان من در باره من از تو بپرسند ،
بگو که من نزدیکم و به ندای کسی که مرا بخواند پاسخ می دهم پس به ندای من پاسخ دهند و به من ایمان آورند تا راه راست یابند.
(آیه ی 186 سوره مبارکه بقره)
امروز بنا داریم آیه ی 186 سوره مبارکه بقره را اندکی شرح دهیم. داستان از این قرار است که عده ای به محضر پیامبر اکرم رسیدند و از آن حضرت سوال کردند که آیا خدا دور است یا نزدیک؟ باید برای گفتگوی با وی بلند صحبت کنیم یا آرام؟
پس از این پرسش، وحی بر رسول خدا نازل شد و این آیه شریفه پاسخ سوال اصحاب پیامبر را در بر داشت.(قریب به مضمون)
بگو: اگر دعای شما نباشد، پروردگارم هیچ اعتنایی به شما نمی کند. (فرقان ، 77)
اساساً دعا وسیله جلب توجه و عنایت پروردگار به بندگان است.
قرآن کریم می فرماید:
إنَّ الَّذِینَ یَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِی سَیَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِینَ
بىتردید کسانى که از پرستش من تکبر مىورزند زودا که سر افکنده وارد دوزخ شوند . (غافر،60)
در تفسیر این آیه شریفه بیان شده است که منظور از عبادت در این آیه، دعا می باشد. رسول خدا میفرمایند:
اذا اذن الله لعبد فی الدّعا فتح له باب الاجابه بالرحمه. (ارشاد القلوب ج1/ ص 149)
هرگاه خداوند بر روی بنده ای باب دعا را باز نماید، باب اجابت را نیز با مهربانی و رحمت می گشاید.
دعا از ضروری ترین نیازهای یک انسان است. انسان منهای دعا، فاقد هرگونه معنویت و تهی از هر گونه امیدواری است.
در روایات شریف تعابیر زیبایی در خصوص دعا مطرح شده است.
پیامبر اکرم می فرمایند:
افضل العباده الدعا (برترین و بافضیلت ترین عبادت دعاست)
و همان وجود نورانی می فرمایند:
الدّعا مخّ العباده یعنی دعا مغز عبادت است.