رمضان از مصدر «رمض» به معناى شدت گرما،
و تابش آفتاب بر رمل... معنا شده،
انتخاب این طور واژه اى نشانه ی دقت نظر و لطافت خاصه
چرا که سخن از گداخته شدنه،
و شاید به تعبیرى دگرگون شدن در زیر آفتاب گرم و سوزان نفس
و تحمل ضربات بى امانشه،برای این که رمضان ماه تحمل شدائد
و عطشه، عطشى ناشى از آفتاب سوزان یا گرماى شدید
روزهاى طولانى تابستان.
و عطش دیگه حاصل از نفس سرکشى که همیشه هست،
و سوزشش جبران ناپذیره.
در مقایسه این دو سوزش، دقیقا رابطه عکس برقراره،
یعنی این که نفس سرکش با چشیدن آب تشنه تر میشه،
وهرگز به یک جرعه بسنده نمىکنه، و همش آدم رو در تلاش
خستگى ناپذیر برای ارضاى تمایلات خود وا دار می کنه.
و در همین رابطه هستش که مولوى با لطافت هرچه تمامتر
این تشبیه والا را به کار مى گیره :
آب کم جو تشنگى آور به دست
تا بجوشد آبت از بالا و پست
تا سقا هم ربهم آید جواب
تشنه باش الله اعلم بالصواب
زین طلب بنده به کوى حق رسید
درد مریم را به خرما بن کشید
اما از طرف دیگه، عطش ناشى از آفتاب سوزان سیرى پذیره،
و قانع کننده.
