شفاعت چیست که شما بدان معتقدید ؟

پاسخ : شفاعت ، یکی از اصول مسلم اسلام است که همه طوایف

و فرق اسلامی به پیروی از آیات قرآن و روایات ، آن را پذیرفته اند .

هر چند در نتیجه شفاعت با هم اختلاف نظر دارند .

حقیقت شفاعت این است که انسان گرامی که در نزد خداوند

از قرب و مقامی برخوردار است ، از خدای متعال خواهان بخشودگی

گناهان و یا ارتقاع درجه انسانی دیگر گردد .

رسول گرامی (ص)فرمودند:

« اُعْطِیْتُ خَمْساً . . . وَاُعْطِیْتُ الشَّفاعَةَ فَادّخَرْتُها لاِمَّتِی » . ( 1 )

ـ پنج چیز به من ارزانی شد . . . و شفاعت به من عطا شد ،

پس آن را برای امت خود ذخیره نمودم .

محدودیت شفاعت

از دیدگاه قرآن ، شفاعتِ مطلق و بدون قید و شرط مردود است .

شفاعت در صورتی مؤثر می گردد که :

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ مسند احمد ، ج 1 ، ص 301 ؛ صحیح بخاری ، ج 1 ، ص 91 ، ط مصر .

* اولاً : شفیع از جانب خدا در شفاع مأذون باشد .

تنها گروهی می توانند شفاعت نمایند که علاوه بر قرب معنوی به خدا ،

از جانب وی مأذون باشند . قرآن مجید در این مورد می فرماید :

« لایَمْلِکُوْنَ الشّفاعَةَ إلاّ مَنِ اتَّخَذَ عِنْدَ الْرَّحْمنِ عَهْداً » . ( 1 )

ـ مالک شفاعت نیست مگر کسی که نزد خدای رحمان ، عهد دریافته باشد .

و در جای دیگر می فرماید :

« یَوْمَئِذ لاتَنْفَعُ الشّفاعَةُ إلاّ مَنْ أذِنَ لَهُ الرَّحْمنُ وَرَضِیَ لَهُ قَوْلاً » . ( 2 )

ـ در روز رستاخیز ، شفاعت کسی درباره دیگران سود نمی بخشد ،

مگر کسی که خدا به او اذن دهد و به گفتار وی راضی گردد .

* ثانیاً : شخص مورد شفاعت نیز باید لیاقت فیض الهی را از

طریق شفیع پیدا کند ؛ یعنی رابطه ایمانی او با خدا و پیوند روحی

وی با شفیع ، گسسته نشود ، بنابراین کافران که رابطه ایمانی با

خداوند ندارند و برخی از مسلمانان گناهکار ؛ مانند گروه بی نماز

و آدم کش که فاقد پیوند روحی با شفیع هستند ، مورد شفاعت قرار نمی گیرند .

قرآن در مورد افراد بی نماز و منکران روز رستاخیز می فرماید :

« فَما تَنْفَعهُمْ شَفاعَةٌ الشّافِعِیْنَ » . ( 3 )

ـ پس شفاعت شفیعان ، به آنان سودی نمی بخشد .

و درباره ستمگران می فرماید :

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ مریم : 87

2 ـ طه : 109

3 ـ مدّثّر : 48

« ما للظّالِمیِنَ مِنْ حَمیم وَلا شَفِیع یُطاعُ » . ( 1 )

ـ برای ستمگران هیچ خویشی و شفیعی ، که شفاعت وی پذیرفته شود ،

نخواهد بود .

فلسفه شفاعت

شفاعت ، بسان توبه ، روزنه امیدی است برای کسانی که می توانند

در نیمه راه ضلالت و معصیت ، گناهان خویش را ترک کنند و از آن پس ،

باقیمانده عمر خود را در طاعت خدا سپری نمایند ؛ زیرا انسان گناهکار

هرگاه احساس کند که در شرایط محدودی ( نه در هر شرایطی )

می تواند به شفاعت شفیع ، نایل گردد ، سعی می کند که

این حد را حفظ نماید و گام فراتر ننهد .

نتیجه شفاعت

مفسران در نتیجه شفاعت ، که آیا بخشودگی گناهان است و

یا ارتقاء درجه ، اختلاف نظر دارند ولی با توجه به فرموده

پیامبر گرامی که : « شفاعت من ، برای مرتکبان گناهان کبیره است »

نظر نخست ، روشن تر می گردد .

« إنَّ شَفاعَتِی یَومَ الْقیامَةِ لاَِهْلِ الْکَبائِر مِنْ اُمَّتی » . ( 2 )

ـ شفاعت من در روز رستاخیز ، از آن کسانی از امت من است

که مرتکب گناهان کبیره شده اند .

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ مؤمن : 18

2 ـ سنن ابن ماجه ، ج 2 ، ص 583 ؛ مسند احمد ، ج 3 ، ص 213 ؛

سنن ابی داوود ، ج 2 ، ص 537 ؛ سنن ترمذی ، ج 4 ، ص 45 .